Είτε είσαι κάτοικος είτε επισκέπτης του λεκανοπεδίου, στρέφοντας τη ματιά σου προς τη δύση μπορείς ν’ ανακαλύψεις πολλά περισσότερα από τα προφανή. Το Ίλιον δεν αρκείται στην ομηρική επωνυμία του. Η Ιστορία και οι ιστορίες που έχει να μας προσφέρει, μπορεί να μην είναι πάντα επικές, σίγουρα όμως είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσες…
Εν αρχή ην… η οικογένεια Λιόσα
Το Ίλιον πριν το 1994 ήταν γνωστό ως Νέα Λιόσια. Εκείνη τη χρονιά, ο δήμος αποφάσισε να επαναφέρει την αρχική ονομασία του οικισμού που βρισκόταν εκεί ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα -αν και στην περιοχή έχουν βρεθεί ευρήματα που η ηλικία τους ξεπερνά τα 7 εκατομμύρια χρόνια! Στην αρχή λοιπόν τα Λιόσια δεν ήταν ένα ή δύο, αλλά… πέντε! Δημιουργοί τους, ισάριθμοι Έλληνες Αρβανίτες που μοιράζονταν το ίδιο επίθετο (Liosha) και στήνουν εξίμισι αιώνες πίσω μικρούς οικισμούς -τα λεγόμενα «κατούντ»- με πληθυσμό όχι μεγαλύτερο από 50 άτομα, σε διάφορα σημεία της Αττικής. Εδώ, στα βορειοδυτικά της Αθήνας, πυρήνας είναι άνθρωποι της γης και του μόχθου: γεωργοί, κτηνοτρόφοι, εργάτες, τσελιγκάδες, επιτηδευματίες. Μια κοινωνία τόσο κοντά και τόσο μακριά από τη μελλοντική πρωτεύουσα, μέχρι τα χρόνια λίγο μετά την απελευθέρωση…
Τα Λιόσια της βασίλισσας Αμαλίας
Το 1832 ο Βαυαρός Πρίγκιπας Όθων εκλέγεται Βασιλιάς της Ελλάδας και πέντε χρόνια αργότερα παντρεύεται στη Γερμανία τη δούκισσα Αμαλία του Ολδεμβούργου. Μπορεί τα θέματα τα οποία απασχολούν τον πρώτο μονάρχη του νεοσύστατου κράτους να ήταν πολλά, η νεαρή βασίλισσα όμως ασχολείται με την αναμόρφωση των χώρων πρασίνου της πρωτεύουσας. Δεν σταματά όμως στο κέντρο της. Αποφασίζει ν’ αγοράσει μια μεγάλη έκταση γης έξω από το κλεινόν άστυ, στην κοιλάδα του Κηφισού. Συνολικά 2.500 στρέμματα γης, αποτελούν την υλοποίηση του οράματος της Αμαλίας: ενός πρότυπου Κέντρου γεωργίας και κτηνοτροφίας. Το κτήμα βαφτίζεται «Επτάλοφος», ένας μικρός φόρος τιμής στην Κωνσταντινούπολη (αν και ο έβδομος λόφος χρειάζεται να δημιουργηθεί) και πέρα από τη μοναδική ιστορία του, μέλλει ν’ αποτελέσει διαχρονικό σημείο αναφοράς για την περιοχή.
Το Πάρκο, ο Πύργος και ο Παύλος
Ένα κομμάτι του χώρου που καταλάμβανε το κτήμα, αποτελεί σήμερα έναν από τους μεγαλύτερους και εντυπωσιακότερους χώρους πρασίνου στην Αττική. Το «Αντώνης Τρίτσης» δεν είναι απλά το μεγαλύτερο Μητροπολιτικό Πάρκο της Αθήνας (τα 1.200 στρέμματά του το κάνουν 7,5 φορές μεγαλύτερο από τον Εθνικό Κήπο). Είναι ένας χώρος που φιλοξενεί το Κέντρο Περιβάλλοντος και Επιστημών, πληθώρα εκδηλώσεων και εκπαιδευτικών δράσεων, αλλά και έναν εμβληματικό χώρο λατρείας. Πρόκειται για τον ναό του Αποστόλου Παύλου, που σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε το διάστημα 1958-1960, χάρη στη συνεργασία τριών σημαντικών δημιουργών: των αρχιτεκτόνων Αθανάσιου Κουτσογιάννη και Δημήτρη Πικιώνη και του ζωγράφου Φώτη Κόντογλου.
Αφήνοντας πίσω μας τον ναό και κινούμενοι νοτιοανατολικά, θα βρούμε μπροστά μας την αρχιτεκτονική παρακαταθήκη της βασίλισσας Αμαλίας -που η αλήθεια είναι πως δύσκολα θα μπορέσουμε να τη χάσουμε ή να την προσπεράσουμε. Ο Πύργος της Βασιλίσσης χτίζεται σε γοτθικό ρυθμό, αντίγραφο του βαυαρικού πύργου Ηochenschwangau (δεν θα προσπαθούσαμε καν να προφέρουμε) ως φόρος τιμής στη γενέτειρα του Όθωνα. Εγκαινιάζεται τον Αύγουστο του 1854, αποτελεί βασιλική έπαυλη, ενώ η διακόσμησή του -από τα πατώματα μέχρι τα φωτιστικά- έχουν ξεκάθαρα αποτυπωμένη την αισθητική της νεαρής βασίλισσας. Μια αισθητική, που εύκολα αντιλαμβάνεται ο επισκέπτης που θα ξεναγηθεί στους χώρους της.
Το Ίλιον σήμερα
Πέρα όμως από το παρελθόν του, το Ίλιον έχει και παρόν -και μάλιστα εξαιρετικά ενδιαφέρον. Μετά την κολοσσιαία αύξηση του πληθυσμού (σε ποσοστό 492%!) τη δεκαετία του ‘50 λόγω της εσωτερικής μετανάστευσης, οι 130 χιλιάδες κάτοικοί του σήμερα όχι μόνο αποτελούν κομμάτι ενός δραστήριου σε κάθε επίπεδο δήμου, αλλά και μιας περιοχής με τον δικό της παλμό, κάθε στιγμή της μέρας -και φυσικά και της νύχτας.
Αν ο δρόμος σου σε έβγαλε προς τα κει στις αρχές Ιουλίου, μπορεί να έζησες τη «Λευκή Νύχτα». Τη μεγαλύτερη πολιτιστική εκδήλωση της περιοχής με πλήθος καλλιτεχνών και δρώμενων, που επανήλθε φέτος μετά από δύο χρόνια απουσίας λόγω του κορονοϊού. Πολιτισμός όμως είναι και ο κινηματογράφος. Και τα φώτα του σινέ Αστέρι δεν θα περάσουν σίγουρα απαρατήρητα (και πώς θα μπορούσαν άλλωστε με τέτοιο όνομα;). Αν δεν είναι μια προβολή σε θερινό σινεμά ένα από τα καλύτερα συστατικά μιας συναρπαστικής νυχτερινής εξόδου στην πόλη, τότε τι είναι;
Το καλειδοσκόπιο όμως μιας βραδιάς συμπληρώνεται και από άλλα φώτα: Τις λάμπες του δρόμου, τα φανάρια με τον χορό τους σε πράσινο, πορτοκαλί και κόκκινο χρώμα, τις καντίνες-φάρους της street food γαστρονομίας, ακόμα και από τα neon «Διανυκτερεύει» των γραφείων τελετών στο Ίλιον. Όλα τους, κομμάτια μιας συναρπαστικής αστυγραφίας…
Το Ίλιον, όπως εντέλει και κάθε περιοχή, θέλει ανοιχτή καρδιά για να το γνωρίσεις πραγματικά. Γιατί όσα έχει να σου πει, και όσα θα έχεις να θυμάσαι τελικά, κρύβονται στα μεγάλα αλλά και τα μικρά. Στην ιστορική μνήμη, αλλά και τις αναμνήσεις που δημιουργούμε κάθε μέρα…
