Όταν φεύγουμε από τη ζωή, η προσωπικότητά μας μπορεί να συνεχίσει να υφίσταται με τη μορφή ψηφιακών δεδομένων. Αυτό ισχύει αν έχουμε λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με τα προσωπικά μας δεδομένα να σχηματίζουν ένα ψηφιακό αποτύπωμα που παραμένει ενεργό ακόμη και μετά τον θάνατό μας.
Όπως αναφέρει το ψηφιακό περιοδικό CURIOUS, οι νεκροί θα μπορούσαν να ξεπεράσουν τους ζωντανούς στο Facebook μέχρι το 2060, σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις. Μια μελέτη του 2019 διαπίστωσε ότι μέχρι το 2100 στο Facebook θα υπάρχουν μεταξύ 1,4 δισεκατομμυρίων και 4,9 δισεκατομμυρίων προφίλ αποθανόντων μελών, ανάλογα με τον ρυθμό ανάπτυξης της πλατφόρμας.
Ωστόσο, φαίνεται ότι πολλοί άνθρωποι δεν ξέρουν τι συμβαίνει με τα δεδομένα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μετά τον θάνατό μας.
Μια δημοσκόπηση του YouGov σε 2.185 άτομα, η οποία διεξήχθη το 2015, έδειξε ότι το 27% των συμμετεχόντων δεν γνώριζε, το 20% πίστευε ότι τα δεδομένα αυτά πάνε σε συγγενείς του μακαρίτη, το 36% πίστευε ότι τα δεδομένα ανήκουν στην εταιρεία κοινωνικής δικτύωσης και το 17% πίστευε ότι κανείς δεν έχει τον έλεγχο αυτών των δεδομένων. Όταν ρωτήθηκαν ποιος θα μπορούσε να έχει πρόσβαση στους λογαριασμούς τους αν τους συνέβαινε κάτι, το 52% είπε ότι κανείς δεν θα μπορούσε να έχει έλεγχο.
Ποιος έχει, λοιπόν, τον έλεγχο;
Πρόκειται για ένα πολύπλοκο ζήτημα, δεδομένου ότι οι εταιρείες που προσφέρουν τέτοιου είδους διαδικτυακές υπηρεσίες -όπως η Google, η Apple και το Facebook- έχουν πολύ αυστηρές πολιτικές απορρήτου που ρυθμίζουν την πρόσβαση στους λογαριασμούς των χρηστών που έφυγαν από τη ζωή.
Μια από τις πιο γνωστές περιπτώσεις σχετικά με το θέμα έλαβε χώρα στη Γερμανία, όταν μια 15χρονη σκοτώθηκε από παράσυρση τρένου το 2012 και οι γονείς της απαίτησαν τους κωδικούς πρόσβασης στον λογαριασμό της στο Facebook για να προσδιορίσουν τα πιθανά αίτια θανάτου της. Χρόνια αργότερα, ένας δικαστής θα αποφάσιζε υπέρ τους, αναγκάζοντας την εταιρεία του Ζούκερμπεργκ να παραδώσει τον κωδικό πρόσβασης του άτυχου κοριτσιού.
Ορισμένες εταιρείες επιτρέπουν στα στενά μέλη της οικογένειας να ζητήσουν το κλείσιμο του λογαριασμού, αλλά η πλήρης πρόσβαση στις πληροφορίες του σπάνια χορηγείται, χωρίς τη ρητή συγκατάθεση του αρχικού κατόχου του λογαριασμού. Δηλαδή, ο κάτοχος του λογαριασμού πρέπει είτε να ορίσει έναν κληρονόμο του λογαριασμού όσο είναι ακόμη εν ζωή, είτε να διευκρινίσει ότι επιθυμεί να συνεχίσει να υπάρχει ο λογαριασμός ως σελίδα αφιερώματος, και σε αυτή την περίπτωση να ορίσει μία από τις επαφές του ως τον ενδεχόμενο διαχειριστή.
Αυτοί οι διαχειριστές ονομάζονται «Επαφές Κληρονομιάς» και είναι υπεύθυνοι για τη διατήρηση των συγκεκριμένων λογαριασμών, απαντώντας σε μηνύματα ή συντονίζοντας τα μηνύματα και ανεβάζοντας περιστασιακά αναμνηστικές φωτογραφίες. Αλλά αν δεν έχει γίνει επαρκής προετοιμασία, ένας λαβύρινθος κανονισμών μπορεί να αφήσει τις οικογένειες σε δύσκολη και συχνά συναισθηματικά εξαντλητική θέση.
Ηθικά και νομικά προβλήματα
Το Δίκαιο δεν έχει προσαρμοστεί πλήρως σε αυτή τη νέα πραγματικότητα. Η πρόσβαση σε έναν λογαριασμό -χωρίς ρητή άδεια- είναι παράνομη σε πολλά μέρη του κόσμου, ανεξάρτητα από τις καλές προθέσεις των συγγενών.
Αυτό όχι μόνο φέρνει τους οικείους σε δύσκολη θέση, αλλά εγείρει και ηθικά ζητήματα σχετικά με την προστασία της ιδιωτικής ζωής και την κυριότητα των μεταθανάτιων ψηφιακών πληροφοριών.
Μια άλλη υπόθεση σχετικό με το συγκεκριμένο θέμα έλαβε χώρα μετά το μακελειό στο Σαν Μπερναρντίνο το 2015: το FBI ζήτησε από την Apple να ξεκλειδώσει το iPhone του δράστη και η εταιρεία με έδρα το Κουπερτίνο αρνήθηκε κατηγορηματικά, υποστηρίζοντας ότι η ιδιωτικότητα των πελατών της είναι πιο σημαντική από τη διάδοση του πιθανού περιεχομένου της συσκευής.
Η Google, ο μεγάλος αποδέκτης προσωπικών πληροφοριών στο διαδίκτυο, έχει επίσης αναπτύξει πολιτικές γύρω από τη μεταθανάτια κληρονομιά. Όσοι θέλουν να αφήσουν τα πάντα καλά οργανωμένα μπορούν να ορίσουν έναν διαχειριστή ανενεργού λογαριασμού, ένα άτομο που είναι υπεύθυνο για τον καθορισμό του τι θα συμβεί με τις πληροφορίες κάποιου σε περίπτωση θανάτου του.
Εάν η θέση αυτή δεν έχει πληρωθεί, η εταιρεία επιτρέπει στους συγγενείς να διαγράψουν ή να διαχειριστούν τον λογαριασμό, συμπληρώνοντας μια φόρμα, αλλά η διαδικασία είναι πιο περίπλοκη, δεδομένων των ανησυχιών για την προστασία της ιδιωτικής ζωής. Μπορεί να αποκαλυφθούν σχέσεις με άγνωστα μέχρι πρότινος τρίτα πρόσωπα ή άλλο επιβαρυντικό υλικό κ.α.
TI ΕΙΝΑΙ Η “ΕΠΑΦΗ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑΣ” ΣΤΙΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ ΤΗΣ APPLE
Η “Επαφή Κληρονομιάς” είναι το άτομο που επιλέγετε για να έχει πρόσβαση στα δεδομένα στον λογαριασμό Apple σας μετά τον θάνατό σας.
Από τις εκδόσεις iOS 15.2, iPadOS 15.2, macOS 12.1 και στο εξής, οι χρήστες μπορούν να προσθέσουν μια επαφή κληρονομιάς για το Apple ID τους. Η προσθήκη μιας επαφής κληρονομιάς είναι ο πιο εύκολος και πιο ασφαλής τρόπος για να δώσουν σε κάποιο άτομο που εμπιστεύονται πρόσβαση στα δεδομένα που είναι αποθηκευμένα στον λογαριασμό Apple σας μετά τον θάνατό τους. Τα δεδομένα μπορεί να συμπεριλαμβάνουν φωτογραφίες, μηνύματα, σημειώσεις, αρχεία, εφαρμογές που έχετε κατεβάσει, εφεδρικά αντίγραφα συσκευής και πολλά άλλα. Η επαφή κληρονομιάς δεν μπορεί να έχει πρόσβαση σε ορισμένες πληροφορίες, όπως ταινίες, μουσική, βιβλία ή συνδρομές που αγοράστηκαν με το Apple ID και δεδομένα που έχουν αποθηκευτεί στην Κλειδοθήκη, όπως στοιχεία πληρωμών και συνθηματικά.
Η “Επαφή Κληρονομιάς” μπορεί να είναι οποιοδήποτε άτομο επιλέξετε και μπορείτε να ορίσετε περισσότερες από μία επαφές κληρονομιάς. Η επαφή αυτή δεν χρειάζεται να διαθέτει Apple ID, ούτε συσκευή Apple.
Για να υποβάλει αίτημα πρόσβασης μετά τον θάνατό σας, θα χρειαστεί: Το κλειδί πρόσβασης που δημιουργείτε κατά την επιλογή του ατόμου ως επαφής κληρονομιάς
Το πιστοποιητικό θανάτου σας
Η Apple εξετάζει τα αιτήματα που υποβάλλονται από τις επαφές κληρονομιάς και τους παρέχει πρόσβαση στα δεδομένα του λογαριασμού Apple σας μόνο αφού επαληθεύσει αυτές τις πληροφορίες. Όταν εγκριθεί η πρόσβαση, η επαφή κληρονομιάς σας λαμβάνει ένα ειδικό Apple ID που μπορεί να διαμορφώσει και να χρησιμοποιήσει για την πρόσβαση στον λογαριασμό σας. Το Apple ID και το συνθηματικό σας δεν θα λειτουργούν πλέον και το Κλείδωμα ενεργοποίησης αφαιρείται από όσες συσκευές χρησιμοποιούν το Apple ID σας.
Η επαφή κληρονομιάς σας έχει πρόσβαση στα δεδομένα σας για περιορισμένο χρονικό διάστημα (τρία έτη από την έγκριση του πρώτου αιτήματος λογαριασμού κληρονομιάς) και μετά από αυτό ο λογαριασμός διαγράφεται οριστικά. Λάβετε υπόψη ότι αν έχετε περισσότερες από μία επαφές κληρονομιάς, οποιαδήποτε από τις επαφές σας μπορεί να λάβει μεμονωμένα αποφάσεις σχετικά με τα δεδομένα του λογαριασμού σας μετά τον θάνατό σας, όπως την οριστική διαγραφή του.
Τι χρειάζεστε για να προσθέσετε μια επαφή κληρονομιάς για το Apple ID σας
Για να προσθέσετε μια επαφή κληρονομιάς για το Apple ID σας, χρειάζεστε τα εξής:
Μια συσκευή Apple, που διαθέτει iOS 15.2, iPadOS 15.2 ή macOS Monterey 12.1, στην οποία έχετε συνδεθεί με το Apple ID σας.
Να έχετε ενεργοποιήσει τον έλεγχο ταυτότητας δύο παραγόντων για το Apple ID σας.
Να είστε άνω των 13 ετών. (Η ηλικία αυτή διαφέρει ανάλογα με τη χώρα και την περιοχή.)
Η επαφή κληρονομιάς σας μπορεί να είναι οποιοδήποτε άτομο θέλετε. Μπορεί να είναι οποιασδήποτε ηλικίας και δεν χρειάζεται να διαθέτει Apple ID ή συσκευή Apple. Για να ζητήσει πρόσβαση στον λογαριασμό Apple σας, χρειάζεται να είναι άνω των 13 ετών (η ηλικία διαφέρει ανάλογα με τη χώρα και την περιοχή).
Προσθήκη επαφής κληρονομιάς για το Apple ID σας
Μπορείτε να προσθέσετε μία ή περισσότερες επαφές κληρονομιάς στις ρυθμίσεις του Apple ID στο iPhone, το iPad, το iPod touch ή το Mac σας. Θα λάβετε μια επιβεβαίωση μέσω email όταν προστεθεί ή αφαιρεθεί μια επαφή κληρονομιάς για τον λογαριασμό σας.
Σε iPhone, iPad ή iPod touch
Μεταβείτε στις Ρυθμίσεις και αγγίξτε το όνομά σας.
Αγγίξτε «Σύνδεση και ασφάλεια» και κατόπιν «Επαφή κληρονομιάς».
Η οθόνη ενός iPhone που δείχνει πώς να προσθέσετε μια επαφή κληρονομίας
Αγγίξτε «Προσθήκη επαφής κληρονομιάς». Μπορεί να σας ζητηθεί να πραγματοποιήσετε έλεγχο ταυτότητας με το Face ID, το Touch ID ή το συνθηματικό της συσκευής σας.
Σε Mac
Επιλέξτε το μενού Apple > Ρυθμίσεις συστήματος και κατόπιν κάντε κλικ στο «Apple ID».
Κάντε κλικ στην επιλογή «Σύνδεση και ασφάλεια» και κατόπιν στην επιλογή «Επαφή κληρονομιάς».
Κάντε κλικ στην επιλογή «Προσθήκη επαφής κληρονομιάς». Ίσως σας ζητηθεί να πραγματοποιήσετε έλεγχο ταυτότητας με το Touch ID ή το συνθηματικό εισόδου του Mac σας.
Αν είστε μέλος μιας ομάδας Οικογενειακής κοινής χρήσης
Αν είστε μέλος μιας ομάδας Οικογενειακής κοινής χρήσης, μπορείτε να επιλέξετε ένα μέλος της ομάδας. Εναλλακτικά, μπορείτε να πατήσετε ή να κάνετε κλικ στην επιλογή «Επιλέξτε ένα άλλο άτομο» για να προσθέσετε κάποιο άτομο από τις Επαφές σας χρησιμοποιώντας τον αριθμό τηλεφώνου ή τη διεύθυνση email του.
