Το φοινικέλαιο βρίσκεται σχεδόν παντού. Αν δεν το αποφεύγετε αυστηρά, το πιθανότερο είναι ότι έχετε φάει κάτι που να περιέχει φοινικέλαιο. Σε αυτό το άρθρο, θα μάθετε τι είναι το φοινικέλαιο, πώς επηρεάζει την υγεία, τις περιβαλλοντικές του επιπτώσεις και σκέψεις για τη συμπερίληψή του στη διατροφή σας.
Τι είναι το φοινικέλαιο
Όπως υποδηλώνει το όνομα, το φοινικέλαιο προέρχεται από τον καρπό του ελαιοφοίνικα και καλλιεργείται στη Δυτική και Κεντρική Αφρική, όπου το ακριβές είδος εκεί είναι το Elaeis guineensis, και υπάρχει εδώ και πάνω από 7.000 χρόνια. Άλλα είδη φοινίκων καλλιεργούνται παγκοσμίως κυρίως στη Νοτιοανατολική Ασία. Μπορείτε να βρείτε φοινικέλαιο στις περισσότερες διεθνείς αγορές, σε βάζα ή μπουκάλια, συνήθως στην κόκκινη ποικιλία του.
Το λάδι από τον φοίνικα είναι βαθύ κόκκινο-πορτοκαλί και έχει ξεχωριστή γεύση και οσμή. Αυτό το ελάχιστα επεξεργασμένο προϊόν μπορεί να επισημανθεί ως μη επεξεργασμένο φοινικέλαιο ή κόκκινο φοινικέλαιο. Μπορεί να υποστεί περαιτέρω επεξεργασία σε ένα άχρωμο, άοσμο προϊόν και να επισημανθεί ως εξευγενισμένο φοινικέλαιο. Επειδή το εξευγενισμένο φοινικέλαιο έχει επίσης μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και υψηλότερο σημείο καπνού από το μη ραφιναρισμένο αντίστοιχό του, μπορεί να χρησιμοποιηθεί με διάφορους τρόπους.
Χρήσεις
Το φοινικέλαιο χρησιμοποιείται κυρίως στη μαγειρική. Το μη επεξεργασμένο φοινικέλαιο βρίσκεται σε πολλές κουζίνες και είναι ένα κοινώς χρησιμοποιούμενο μαγειρικό λάδι. Στο μεγαλύτερο μέρος του κόσμου το εξευγενισμένο φοινικέλαιο χρησιμοποιείται ευρέως, σε μεγάλο βαθμό λόγω των ιδιοτήτων του ως ημιστερεό λίπος σε θερμοκρασία δωματίου και ως λάδι με υψηλό σημείο καπνού. Αυτά τα χαρακτηριστικά το καθιστούν ιδανικό για την παραγωγή κυρίως επεξεργασμένων, τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων:
Μπισκότα και αρτοσκευάσματα
Βούτυρα ξηρών καρπών
Σοκολάτες
Μαργαρίνες και λαχανικά
Σιτηρά
Τηγανητά
Άλλες χρήσεις του φοινικέλαιου περιλαμβάνουν:
Σαπούνια
Οδοντόκρεμα
Κραγιόν, μακιγιάζ και άλλα καλλυντικά
Ζωοτροφή
Διατροφικά στοιχεία του φοινικέλαιου
Τα έλαια, συμπεριλαμβανομένου του φοινικέλαιου, είναι 100% λιπαρά, με μια κουταλιά της σούπας να αποδίδει περίπου 120 θερμίδες. Τα μισά από τα λιπαρά οξέα του είναι κορεσμένα, με τα άλλα μισά να είναι συνδυασμός μονοακόρεστων και πολυακόρεστων. Λόγω της περιεκτικότητας σε κορεσμένα λιπαρά, το φοινικέλαιο είναι ημιστερεό σε θερμοκρασία δωματίου.
Διατροφικά, το φοινικέλαιο είναι πλούσιο σε καροτενοειδή, μια οικογένεια ισχυρών αντιοξειδωτικών που του δίνει το χαρακτηριστικό κόκκινο-πορτοκαλί χρώμα του. Είναι επίσης καλή πηγή βιταμίνης Ε, μιας άλλης ένωσης με αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Τα αντιοξειδωτικά δρουν για να εξουδετερώσουν τις ελεύθερες ρίζες, ενώσεις που μπορούν να βλάψουν το DNA και τα κύτταρα σας, οδηγώντας ενδεχομένως σε χρόνιες ασθένειες όπως ο καρκίνος και η αθηροσκλήρωση (σκλήρυνση των αρτηριών).
Πιθανά οφέλη
Γενικά, τα διαιτητικά λίπη είναι απαραίτητα για την παροχή λιποδιαλυτών βιταμινών και μικροθρεπτικών συστατικών σε όλο το σώμα και συμβάλλουν στο σχηματισμό ενεργών ενώσεων όπως ορμονών (τεστοστερόνη και τα οιστρογόνα). Άλλα οφέλη περιλαμβάνουν:
Καλή πηγή βιταμίνης Α
Η βήτα καροτίνη που βρίσκεται στο μη επεξεργασμένο (κόκκινο) φοινικέλαιο μετατρέπεται σε βιταμίνη Α στο σώμα και έχει αρκετές αντιοξειδωτικές ιδιότητες.
Καρδιοπροστατευτικές και νευροπροστατευτικές επιδράσεις
Το φοινικέλαιο περιέχει τοκοτριενόλη (Τ3), μια μορφή βιταμίνης Ε που είναι ένα εξαιρετικά ισχυρό αντιοξειδωτικό. Έρευνες έχουν δείξει ότι η Τ3 προσδίδει προστατευτικά αποτελέσματα στο μεγαλύτερο μέρος του σώματος, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς, του εγκεφάλου, του ήπατος, των νεφρών, του στομάχου και των οστών. Επίσης, η Τ3 μπορεί να βοηθήσει στη μείωση των επιπέδων της LDL χοληστερόλης (γνωστή ως «κακή») έως και 38%.
Το φοινικέλαιο, ιδιαίτερα η κόκκινη, ακατέργαστη ποικιλία, είναι μια εξαιρετική πηγή βιταμίνης Ε. Επειδή αυτές οι ισχυρές ενώσεις μπορεί να μειώσουν τη χοληστερόλη, τη φλεγμονή και τον κίνδυνο για γνωστική έκπτωση, η ενσωμάτωση μη επεξεργασμένου φοινικέλαιου μπορεί να είναι μια εξαιρετική προσθήκη σε μια υγιεινή διατροφή, παρά τις κοινές αρνητικές συσχετίσεις.
Πιθανά μειονεκτήματα
Παρά τα πιθανά οφέλη του φοινικέλαιου, μπορεί να έχει κάποια μειονεκτήματα λόγω της περιεκτικότητάς του σε κορεσμένα λιπαρά. Η υπερβολική πρόσληψη κορεσμένων λιπαρών σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, καθώς αυξάνει την LDL χοληστερόλη και μειώνει την HDL χοληστερόλη (γνωστή ως «καλή»).
Ωστόσο, μια ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σχετικά με το φοινικέλαιο και την υγεία δεν βρήκε σταθερά στοιχεία που να συνδέουν τη χρήση του με καρδιαγγειακές παθήσεις. Μάλιστα, μία από τις μελέτες που εξετάστηκαν πρότεινε ότι η υπερβολική κατανάλωση άλλων διαιτητικών πηγών κορεσμένων λιπαρών όπως το κόκκινο κρέας και τα γαλακτοκομικά, μαζί με την έλλειψη σωματικής δραστηριότητας και άλλους παράγοντες τρόπου ζωής, παίζει μεγαλύτερο ρόλο στην εμφάνιση καρδιαγγειακών παθήσεων.
Οι Διατροφικές Οδηγίες συνιστούν τον περιορισμό της κατανάλωσης κορεσμένων λιπαρών στο 10% των συνολικών ημερήσιων θερμίδων. Έτσι, εάν καταναλώνετε 2.000 θερμίδες ημερησίως, αυτό θα ήταν 200 θερμίδες (ή 22 γραμμάρια) κορεσμένου λίπους την ημέρα.
Αυτό σημαίνει ότι το φοινικέλαιο μπορεί να καταναλωθεί με ασφάλεια ως μέρος μιας ισορροπημένης διατροφής. Ακριβώς επειδή το φοινικέλαιο περιέχει κορεσμένα λιπαρά δεν σημαίνει ότι πρέπει να αποφεύγεται εντελώς. Κανένα φαγητό δεν είναι το άθροισμα ενός μόνο συστατικού.
Περιβαλλοντικές επιπτώσεις της παραγωγής φοινικέλαιου
Το φοινικέλαιο λαμβάνει συχνά την προσοχή όχι μόνο για τα συστατικά του, αλλά και για τις επιπτώσεις του στο περιβάλλον. Στην Ινδονησία και τη Μαλαισία, όπου συλλέγεται σχεδόν το 90% του εμπορικά χρησιμοποιούμενου φοινικέλαιου, η μη βιώσιμη παραγωγή φοινικέλαιου έχει καταστρέψει δάση και την άγρια ζωή μέσα σε αυτά. Αν και αυτές οι επιπτώσεις σίγουρα επηρεάζουν αρνητικά τον πλανήτη, η καταστροφή αυτών των οικοσυστημάτων βλάπτει επίσης τους ανθρώπους που βασίζονται σε αυτά ως πηγές παραδοσιακών τροφίμων, φαρμακευτικών βοτάνων και ακόμη και πόσιμου νερού.
Τούτου λεχθέντος, λάβετε υπόψη ότι δεν ανήκουν όλες οι φυτείες φοινικέλαιου σε μεγάλες εταιρείες. Πολλοί μικροκαλλιεργητές καλλιεργούν το ελαιοφοίνικα με τρόπο βιώσιμο, ελαχιστοποιώντας τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τηρούν δίκαιες πρακτικές εργασίας. Προϊόντα με πιστοποιήσεις από οργανισμούς όπως το Roundtable on Sustainable Palm Oil βοηθούν τους καταναλωτές να κάνουν την καλύτερη δυνατή επιλογή.
Παρά την ανησυχητική του περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά, το φοινικέλαιο έχει μια σειρά από αντιοξειδωτικές και αντιφλεγμονώδεις ενώσεις που υποστηρίζουν την υγεία, ειδικά όταν το απολαμβάνουμε ως μέρος μιας παραδοσιακής δίαιτας αφρικανικής κληρονομιάς .
Δώστε προσοχή από πού προέρχεται το λάδι που καταναλώνετε και πώς καλλιεργείται και, αν είναι δυνατόν, προσπαθήστε να χρησιμοποιήσετε φοινικέλαια που προέρχονται από βιώσιμες πηγές. Το Msora-Kasago μας υπενθυμίζει ότι όλα τα φοινικέλαια δεν είναι ίδια και να επιλέγουμε ελάχιστα επεξεργασμένο, μη επεξεργασμένο φοινικέλαιο όποτε είναι δυνατόν.
