Ήρθαν τα Χριστούγεννα και η Πρωτοχρονιά! Η γιορτινή και ζεστή ατμόσφαιρα, ο Άι-Βασίλης, οι οικογενειακές και φιλικές συγκεντρώσεις, η ανταλλαγή των δώρων, η επιθυμία όλοι γύρω μας να είναι ευτυχισμένοι, μας βγάζουν από την καθημερινότητα και τη ρουτίνα. Μέρες λαμπερές, γιορτινές, γεμάτες χρώμα και ευωδιές! Γεμάτες κοινωνικές συναντήσεις, αγκαλιές, φιλιά και δώρα!
Δώρα και άλλα δώρα και άλλα δώρα, πολλά δώρα… Θα λέγαμε ότι το παρακάνουμε στην προσπάθεια να ζήσουμε όσο γίνεται πιο λαμπερά και μαγικά Χριστούγεννα. Έτσι λοιπόν, το ίδιο ακριβώς μοτίβο ακολουθούμε και με τα δώρα στα παιδιά μας, όπου από τη μία οι διαφημίσεις που κάνουν πλύση εγκεφάλου σε μικρούς και μεγάλους, από την άλλη η χαρά της προσφοράς, μας κάνουν να χάνουμε το μέτρο.
Τι συμβαίνει όμως μετά, όταν φεύγουν οι γιορτές και έχουμε ήδη μάθει το παιδί μας να ζητάει και να ζητάει ανεξέλεγκτα; Εκεί θα λέγαμε ότι συνειδητοποιούμε τη σημασία να κάνουμε πολλά δώρα και να υποκύπτουμε στις παιδικές απαιτήσεις στις γιορτινές μέρες, εφόσον πέρασαν, αλλά οι επιθυμίες παραμένουν.
«Είναι Χριστούγεννα, δεν μπορώ να πω όχι σε αυτά που μου ζητάει», φράση που συχνά θα έχετε πει κι εσείς. Σίγουρα, δεν είναι τόσο απλό να πεις όχι σε αυτό το μικρό πλασματάκι που χρησιμοποιεί όλη τη γοητεία του για να σε πείσει να του αγοράσεις κι άλλο ένα δωράκι!
Μην ξεχνάμε πόσο χειριστικά μπορεί να γίνουν τα παιδιά, πώς καλοπιάνουν το γονιό όταν θέλουν να περάσει το δικό τους, με αποτέλεσμα εκείνος τελικά να υποκύπτει, αισθανόμενος και ενοχές που αρνήθηκε προηγουμένως! Καλό θα είναι όμως, να δούμε τι πραγματικά κρύβεται πίσω από αυτή τη συμπεριφορά του γονιού και λέω του γονιού, επειδή του παιδιού τη χειριστική συμπεριφορά ο γονιός είναι αυτός που θα την ενισχύσει ή όχι.
Αρκετά συχνά λοιπόν, μέσα από την πλούσια προσφορά των δώρων, ίσως υποκρύπτεται η δική μας ανάγκη να μπορέσουμε να καλύψουμε τα κενά της δικής μας παιδικής ηλικίας.
Οι δικές μας ανάγκες
Η ανάγκη μας να κλείσουμε τους δικούς μας ανοιχτούς λογαριασμούς από το παρελθόν, τότε που μπορεί να ήθελα να μου πάρουν ένα συγκεκριμένο παιχνίδι και τελικά μου έφεραν άλλο, τότε που ίσως οι δικοί μου γονείς να μην είχαν την οικονομική δυνατότητα να μου αγοράσουν ό,τι εγώ ήθελα ή ζητούσα, τότε που ο φίλος μου ο Γιαννάκης είχε πάντα πιο πολλά παιχνίδια από εμένα, με αποτέλεσμα σήμερα να μη θέλω να λείψει τίποτα από το δικό μου παιδί.
Στη σημερινή πραγματικότητα, γνωρίζουμε ότι για να μπορέσουμε να καλύψουμε τις οικονομικές απαιτήσεις ή ακόμη και από τη μόδα της σύγχρονης κοινωνίας, εργάζονται και οι δύο γονείς. Έτσι λοιπόν, στην προσπάθειά μου να αναπληρώσω τις ώρες που δεν είμαι κοντά του και να ξεφύγω από τις δικές μου τύψεις και ενοχές, προσπαθώ να «εξαγοράσω» την απουσία μου και να το «αποζημιώσω» με τη χαρά που θα πάρει μέσα από το δωράκι που θα του φέρω, καθώς αυτή η χαρά που θα δω στο προσωπάκι του μάλλον θα με αποζημιώσει κι εμένα από τις δικές μου τύψεις που είμαι μακριά του!
Το παιδί όπως γνωρίζουμε, δεν έχει δική του κρίση να δει τι είναι χρήσιμο, τι είναι απαραίτητο ή ακόμη και τι του αρέσει πραγματικά. Ό,τι δει το θέλει ή ακόμη και ό,τι ακούσει το θέλει.
Έτσι λοιπόν, οι επιρροές στο σχολείο από άλλα παιδάκια που αρχίζουν και συζητάνε για τα δώρα που θα τους φέρει ο Άγιος Βασίλης ή θα τους πάρουν οι γονείς τους, είναι πολλές. Συχνά το παιδί σαστίζει, μη μπορώντας να επιλέξει.
«Τι δώρο θέλεις για τα Χριστούγεννα;»
Πόσο συχνά στην ερώτηση «Τι δώρο θέλεις για τα Χριστούγεννα;» έχετε πάρει μία απάντηση που δίνεται με δισταγμό, με μικρές κοφτές ανάσες, «Θέλω το τάδε, και αυτό, και… και… όχι αυτό, εκείνο…», απαντήσεις που και το παιδί το ίδιο δεν μπορεί να τις συγκεκριμενοποιήσει, καθώς προσπαθεί να θυμηθεί όλα τα παιχνίδια που έχει ενδεχομένως ακούσει ή δει, χωρίς όμως να είναι σίγουρο ότι θέλει κάποιο συγκεκριμένο.
Ο γονιός από την άλλη πλευρά, βλέποντας το παιδί του να μην μπορεί εύκολα να διαλέξει το δώρο του και φοβούμενος μήπως νιώσει μειονεκτικά σε σχέση με τα άλλα παιδάκια, φροντίζει να του παρέχει τα ακριβότερα και καλύτερα παιχνίδια. Πρόκειται όμως και πάλι για τη γενική ανησυχία μήπως τα άλλα παιδιά δεν θα το κάνουν παρέα και απομονωθεί, μήπως το κοροϊδεύουν για τα παιχνίδια του ή ακόμη και για τα μη επώνυμα ρούχα του σε μεγαλύτερες ηλικίες.
Τι κρύβουν οι αδυναμίες του γονιού;
Τέλος, η αδυναμία να μην μπορεί ο γονιός να ελέγξει και να πει όχι στις παιδικές υπερβολικές απαιτήσεις, έχει να κάνει με τη δική του αδυναμία να εκφράσει τα συναισθήματά του. Μια δυσκολία που έχει να κάνει με το να πει στο παιδί του πώς νιώθει γι αυτό, να του εκφράσει την αγάπη του ή το πόσο περήφανο τον κάνει με λόγια.
Ίσως αυτός ο γονιός να είχε την ανάλογη αντιμετώπιση και από τους δικούς του γονείς. Ίσως οι δικοί του γονείς ήταν εξίσου μη εκφραστικοί άνθρωποι, συνεπώς δεν έμαθε ο ίδιος πώς να εκφράζεται, δεν έμαθε τον τρόπο.
Σίγουρα δεν μπορούμε να τον κατηγορήσουμε, καλό θα ήταν όμως φέτος να προσπαθήσει να εκφράσει στο παιδί τα δικά του συναισθήματα, να του πει πως το αγαπάει, να πάνε οι δυο τους μια βόλτα, να έρθουν πιο κοντά… Το κενό της γονικής συναισθηματικής έκφρασης δεν μπορεί να καλυφθεί μέσα από υλικές απολαβές των δώρων. Διαφορετικά, ο ίδιος γονιός θα είναι που θα μεγαλώσει κι εκείνος με τη σειρά του πιο κλειστά και μη εκφραστικά παιδιά.
Γράφει η Μαρίνα Μόσχα, M.Α. Κλινικής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια
