Ο υπερβάλλων ζήλος, η άγνοια, αλλά και συχνά η κούραση έχουν σαν αποτέλεσμα οι γονείς να πέφτουν σε παγίδες λανθασμένης συμπεριφοράς απέναντι στο παιδί . Η Δρ. Λίζα Βάρβογλη, ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια μας επισημαίνει όλες τις λανθασμένες συμπεριφορές που πρέπει να αποφεύγουμε απέναντι στο παιδί
Αγαπάμε τα παιδιά μας. Αυτό είναι δεδομένο. Διαβάζουμε και ενημερωνόμαστε για το τι πρέπει να κάνουμε για να τα αναθρέψουμε σωστά. Όμως εξίσου σημαντικό είναι να ξέρουμε τι δεν πρέπει να κάνουμε για να μεγαλώσουμε παιδιά που να γίνουν λογικοί, ισορροπημένοι, παραγωγικοί ενήλικες που ξέρουν να αγαπάνε και να φέρονται σωστά. Εδώ σας παρουσιάζω 11 πράγματα που δεν πρέπει να κάνετε.
1. Μην αγνοείτε τον εγκέφαλο του παιδιού σας
Όταν σκεφτόμαστε τα παιδιά μας φέρνουμε στο νου μας την καρδιά και την αγάπη. Εξίσου σημαντικό όμως είναι να σκεφτούμε τον εγκέφαλο του παιδιού μας, το πολύτιμο αυτό όργανο που καθορίζει όλα όσα κάνουμε: την αναπνοή, τη σκέψη, την ομιλία, την κίνηση, το συναίσθημα, κλπ. Όταν υπάρχει πρόβλημα στην εγκεφαλική λειτουργία, τότε το άτομο αυτό έχει προβλήματα στη ζωή του. Πώς να βοηθήσετε το παιδί σας να διατηρεί τον εγκέφαλο του υγιή:
Να κοιμάται (ανάλογα με την ηλικία του) 8-12 ώρες
Να αθλείται
Να τρώει βάσει της μεσογειακής διατροφής
Να μην είναι κολλημένο στα ηλεκτρονικά
Να παίζει ένα μουσικό όργανο
Να μάθει μία ξένη γλώσσα
Να είναι δημιουργικό
2. Μην ξεχνάτε να περνάτε ποιοτικό χρόνο με το παιδί σας
Ξεκινάω από το δεδομένο ότι όλοι οι γονείς είναι κουρασμένοι και στρεσαρισμένοι σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό. Γυρνώντας σπίτι έχει να κάνει κανείς χίλια-δυο πράγματα, και για να κερδίσει χρόνο δεν κάνει κάτι με το παιδί του. Αυτό όμως είναι τελικά χάσιμο χρόνου! Γιατί έτσι χάνετε ποιοτικό χρόνο με το παιδί σας, κάτι που χρειάζεται για την ομαλή του ανάπτυξη. Πρώτα κλείστε το κινητό σας. Στη συνέχεια αφιερώστε καθημερινά 15-20 λεπτά για να κάνετε κάτι μαζί με το παιδί σας, ρωτήστε το για το σχολείο, παίξτε ένα παιχνίδι, βγείτε να περπατήσετε, κλπ. Παρατηρήστε πόσο καλά νιώθετε και εσείς μετά από αυτό! Να θυμάστε ότι συχνά η κακή συμπεριφορά των παιδιών είναι ένας τρόπος να τραβήξουν την προσοχή του γονιού που δεν περνάει ποιοτικό χρόνο μαζί τους!
3. Μην είστε κακός ακροατής
Όταν το παιδί σας θέλει να σας πει κάτι, αφήστε το κινητό στην άκρη. Κοιτάξτε το παιδί στα μάτια. πείτε του το κλασσικό «είμαι όλη αυτιά» και ακούστε. Αν το παιδί σας είναι πιο μικρό κατεβείτε και γονατίστε στο ύψος του. Δε χρειάζεται να πείτε κάτι, να συμβουλέψετε ή να δώσετε τη γνώμη σας. Απλώς ακούστε με προσοχή, κουνείστε το κεφάλι και επαναλάβετε αυτό που σας είπε το παιδί για να δείξετε ότι καταλάβατε.
4. Μην ξεχνάτε να δίνετε το καλό παράδειγμα
Να θυμάστε ότι τα παιδιά μαθαίνουν περισσότερο από αυτό που βλέπουν γύρω τους παρά από τις συμβουλές που τους δίνετε. Έτσι, χρειάζεται να είστε εσείς ένα καλό πρότυπο και να μην είστε ο γονιός που για παράδειγμα στέλνει το παιδί να του φέρει το τηλεκοντρόλ για να μη σηκωθεί από τον καναπέ, αλλά από την άλλη ζητάει από το παιδί του να μη βλέπει τηλεόραση και να αθλείται.
5. Μη σχολιάζετε μόνο τα λάθη του παιδιού
Τσακώστε το παιδί σας να κάνει κάτι καλό και επαινέστε το για την καλή του συμπεριφορά! Μην τη θεωρείτε δεδομένη! Επιβραβεύοντας με μία καλή κουβέντα ή ένα θετικό σχόλιο την καλή συμπεριφορά του παιδιού σας, το βοηθάτε να την επαναλάβει. Αντίθετα, σχολιάζοντας και διορθώνοντας μόνο την κακή συμπεριφορά, άθελά σας την ενισχύετε!
6. Μην είστε υπερβολικά επιτρεπτικοί
Το να λέτε «ναι» σε όλα δε βοηθάει το παιδί! Παρόλο που ένα παιδί μπορεί να είναι χαρούμενο εκείνη τη στιγμή επειδή του κάνατε το χατίρι, μακροπρόθεσμα αυτή η τακτική δεν το βοηθάει. Τα παιδιά χρειάζονται όρια, για να καταλάβουν τι επιτρέπεται και τι όχι, αλλά και για να έχουν μία αίσθηση ασφάλειας στη ζωή τους. Έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που μεγάλωσαν με γονείς που έλεγαν όλο «ναι» και δεν έβαζαν όρια ως ενήλικες έχουν τα περισσότερα προβλήματα.
7. Μην είστε υπερβολικά αυστηροί
Εξίσου σημαντικό είναι να μην φτάσετε στο άλλο άκρο της υπερβολικής επιτρεπτικότητας, στην υπερβολική αυστηρότητα. Οι υπερβολικά αυστηροί γονείς τείνουν να είναι λιγότερο συναισθηματικκά ζεστοί και κοντά στο παιδί τους, άκαμπτοι στους κανόνες που βάζουν, να τιμωρούν συχνά το παιδί τους, να επικοινωνούν σε απόλυτο τρόπο, δίνοντας οδηγίες και διαταγές χωρίς να συζητάνε με το παιδί τους. Οι έρευνες δείχνουν ότι τα παιδιά που μεγάλωσαν με τέτοιο είδος ανατροφής έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση και τείνουν να έχουν ψυχολογικά προβλήματα ως ενήλικες καθώς και κακές διαπροσωπικές σχέσεις.
8. Μην είστε υπερπροστατευτικοί
Οι περισσότεροι γονείς ξεκινάνε με καλές προθέσεις, να βοηθήσουν το παιδί τους να καταφέρει κάτι, να αποφύγει μία κακοτοπιά, να μειωθούν οι αρνητικές συνέπειες από κάποιο λάθος του, κοκ. Όταν αυτό γίνεται σε υπερβολικό βαθμό, το παιδί μαθαίνει ότι πάντα θα υπάρχει από πίσω ο γονιός να «καθαρίζει» και να αναλαμβάνει τις δικές του ευθύνες, με αποτέλεσμα να μην ωριμάζει και να μη γίνεται ψυχολογικά ανεξάρτητο.
9. Μη βάζετε ταμπέλες στο παιδί σας
Ποτέ μη λέτε στο παιδί σας ή για το παιδί σας «είσαι τεμπέλης», «είσαι φοβιτσιάρα» και άλλα αρνητικά «κοσμητικά» επίθετα. Οι ταμπέλες που βάζετε στο παιδί σας, συνήθως πάνω στα νεύρα σας ή την απογοήτευσή σας, γίνονται τελικά αυτό που θα είναι το παιδί σας! Είναι προτιμότερο να λέτε στο παιδί σας τα θετικά του χαρακτηριστικά, ώστε να το βοηθήσετε να τα ενδοβάλει, να τα κρατήσει δηλαδή μέσα του ως κομμάτι της προσωπικής του ταυτότητας. Θεωρώντας το παιδί ότι είναι όλα αυτά τα θετικά που το λέτε ότι είναι, αυτό θα επιτρέψει στο παιδί να αξιοποιήσει αυτά τα χαρακτηριστικά και να γίνει ο καλύτερος του εαυτός.
10. Μην ξεχνάτε να επιβλέπετε το παιδί σας
Τα παιδιά χρειάζονται επίβλεψη, διαφορετικού είδους βέβαια, σε κάθε ηλικία. Ο προμετωπιαίος φλοιός, το μπροστινό τμήμα του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνο για να σκέφτεται λογικά, να κρίνει, να αποφασίζει, να μην παίρνει αλόγιστα ρίσκα και να ασκεί αυτοσυγκράτηση δεν ωριμάζει πριν την ηλικία των 25 ετών. Έτσι, είναι σημαντικό να επιβλέπετε το μικρό παιδί, πχ., για να σιγουρευτείτε ότι δε θα χτυπήσει το κεφάλι του, αλλά και το παιδί στην εφηβεία, για να ελέγχετε ότι δεν κάνει χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών.
11. Μην ξεχνάτε να φροντίζετε τη δική σας ψυχική υγεία
Είναι απαραίτητο να φροντίζετε τον εαυτό σας ώστε να έχετε χρόνο να ξεκουραστείτε, να διαχειρίζεστε το άγχος σας και να χαμογελάτε συχνά. Τα παιδιά που μεγαλώνουν με γονείς που έχουν κατάθλιψη, υπερβολικό στρες και άγχος ή κάποια ψυχική διαταραχή υποφέρουν. Οι συνέπειες της ανατροφής σε τέτοιο οικογενειακό περιβάλλον έχουν αντίκτυπο στο πώς εξελίσσεται ο εγκέφαλος του παιδιού και πώς θα είναι το ίδιο στην ενήλικη ζωή του.
12. Μην ξεχνάτε να φροντίζετε την ψυχική υγεία του παιδιού
Αν δείτε κάποια ανησυχητικά συμπτώματα στο παιδί σας, μην τα αγνοήσετε λέγοντας το «έλα μωρέ, παιδί είναι, θα περάσει». Αφήστε τον ειδικό να κάνει τη διάγνωση για το αν και με ποιο τρόπο θα περάσει αυτό που έχει το παιδί σας. Παιδιά που έχουν συμπτώματα διάσπασης προσοχής, κατάθλιψης, άγχους, διπολικής διαταραχής, κλπ., υποφέρουν όχι μόνο μέσα τους, αλλά και στο σχολείο και την κοινωνική τους ζωή. Να ξέρετε ότι το 50% των ψυχιατρικών προβλημάτων πρωτοεκδηλώνονται στην εφηβεία, ενώ το 75% έχει εμφανιστεί ως την ηλικία των 25 ετών. Επίσης, χρειάζονται κατά μέσο 11 χρόνια από τη στιγμή που εμφανίζονται κάποια συμπτώματα για πρώτη φορά μέχρι να πάρει το άτομο την πρώτη του επίσημη διάγνωση. Και ο ρόλος της διάγνωσης δεν είναι βέβαια για να στιγματίσει το άτομο, αλλά για να το βοηθήσει με τον καλύτερο τρόπο.
*Η Δρ. Λίζα Βάρβογλη, Ph.D. είναι ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια
