Το παιδί μου θυμώνει συνέχεια, λες και γεννήθηκε θυμωμένο!» ακούμε από γονείς που το παιδί τους φαίνεται να εκφράζει αρκετά συχνά τον θυμό του.
Τι είναι όμως ο θυμός;
Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα. Δεν σημαίνει πως είναι ένα «κακό» συναίσθημα, καθώς μας λέει ότι κάτι δεν πάει καλά. Το πώς θα τον εκφράσουμε, είναι αυτό που θα τον χαρακτηρίσει ως «κακό ή και καταστροφικό» ή «δημιουργικό». Έχει μεγάλη σημασία λοιπόν να επεξεργαστεί ο γονιός «τι θέλει να πει ο θυμός του παιδιού του».
Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που έχει αρκετή ενέργεια μέσα του και χρησιμοποιείται ως άμυνα. Αν μπορούσαμε να δούμε από κάτω, θα βλέπαμε συναισθήματα πιο επώδυνα, όπως ο φόβος, ο πόνος, η ζήλεια, η απογοήτευση, η λύπη, η στεναχώρια, η ματαίωση, το άγχος, φόβος για το θάνατο, κλπ.
Σκεφτείτε τον εαυτό σας, πως νιώθει κάθε φορά που θυμώνει και τι θα μπορούσε να κρύβεται κάτω από το θυμό. Πολλές φορές θυμώνω για να μην πονέσω, για παράδειγμα ή για να μην αποδεχτώ την έλλειψη αποδοχής, απόρριψης, ζήλειας… Έτσι και το παιδί σας, αντί να εκφράσει τη ζήλεια προς την φροντίδα που δίνεται στο μικρότερο αδελφάκι του μπορεί να θυμώνει μαζί σας ή και μαζί του…
Άλλος ένας παράγοντας είναι ο δικός σας θυμός. Ναι καλά διαβάσατε. Όταν ο γονιός είναι θυμωμένος και δεν μπορεί να επεξεργαστεί τον δικό του θυμό, ο θυμός αυτός μπορεί να πάρει διαστάσεις μέσα στην οικογένεια. Για παράδειγμα, το παιδί που μιμείται τον γονιό, μιμείται και τις θυμωμένες αντιδράσεις του και τον θυμωμένο τρόπο συμπεριφοράς, αντανακλά δηλαδή τον δικό σας τρόπο.
Πώς μπορώ να αντιμετωπίσω τον θυμό του παιδιού μου;
Πρώτα από όλα, αποδεχτείτε την ύπαρξη του θυμού. Ας παρατηρήσω τον δικό μου θυμό ή του συντρόφου μου. Όπως προανέφερα, το παιδί μπορεί απλά να αντανακλά το θυμό που υπάρχει στην οικογένεια.
Η έκφραση επίσης του θυμού έχει μεγάλη σημασία, καθώς και πάλι το παιδί αντιγράφει τον τρόπο που διαχειρίζεστε εσείς το δικό σας θυμό και το πώς τον εκφράζετε. Μιλάτε και εξηγείτε τι σας θύμωσε; Φωνάζετε και βρίζετε; Σπάτε πράγματα ή έχετε άλλες ακραίες ή και βίαιες αντιδράσεις; Τον κουκουλώνετε και νομίζετε πως κανείς δεν καταλαβαίνει τίποτα; Πιο απλά, πως εκφράζετε και πως διαχειρίζεστε το δικό σας θυμό;
Ξεκινήστε λοιπόν από τη δική σας αυτοπαρατήρηση και πραγματοποιήστε αλλαγές ως προς τη συμπεριφορά και τον τρόπο διαχείρισης.
Ρωτήστε το πώς αισθάνεται, όχι όταν είναι θυμωμένο αλλά όταν βρίσκεται σε κατάσταση ηρεμίας. Δείξτε του το ενδιαφέρον σας και προσπαθήστε να το καταλάβετε.
Ακούστε τι θα σας πει χωρίς να του κάνετε κήρυγμα για τους καλούς και σωστούς τρόπους.
Προσπαθήστε να διαχωρίσετε αν ο θυμός αυτός έρχεται από το περιβάλλον, από την οικογένεια ή από εκείνο.
Βοηθήστε το να καταλάβει και εκείνο με τι θυμώνει.
Αναγνωρίστε τα θετικά του και ενθαρρύνετέ το γι αυτά. Η θετική ενίσχυση είναι ένας τρόπος να νιώσει το παιδί σας πως το αποδέχεστε και να «αυξήσει» τις ικανότητές του μέσα από τη μείωση των αρνητικών συμπεριφορών που δεν ενισχύονται.
Μάθετε το παιδί σας τη διαχείριση του θυμού και γίνετε παράδειγμα με την διαχείριση του δικού σας θυμού.
Βάλτε όρια στον τρόπο που εκδηλώνει το θυμό, όπως για παράδειγμα μπορεί να μιλήσει για τον θυμό του, όχι όμως να γίνει βίαιο. Ο θυμός είναι αποδεκτός, όχι όμως και η βίαιη συμπεριφορά, όπου και αν στρέφεται.
Το θέμα δεν είναι να μην θυμώνει το παιδί σας, καθώς τότε απλά του ζητάτε να κουκουλώσει αυτό που αισθάνεται. Είπαμε πως ο θυμός μας λέει πως κάτι μας ενοχλεί, άρα είναι άξιος λόγου. Απλά, χρειάζεται τρόπο έκφρασης και διαχείρισης, όπως και όριο όμως!
Μαρίνα Μόσχα
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής
