Με αφορμή το τελευταίο τραγικό περιστατικό με την αυτοκτονία ενός 15χρονου αγοριού στην Αργυρούπολη, λόγω και του bullying που αντιμετώπιζε στο σχολείο από συμμαθητές του (αρκεί τούτο να αποδειχθεί και από την προανακριτική διαδικασία), παραθέτουμε παλιότερο άρθρο που είχαν γράψει αστυνομικοί που υπηρετούν στην Υποδιεύθυνση Προστασίας Ανηλίκων της ΓΑΔΑ, το οποίο είχε δημοσιευτεί στην Εφημερίδα της Ένωσης Αστυνομικών Υπαλλήλων Αθηνών «Σύγχρονη Αστυνομία» και αφορά κάποιες συμβουλές σχετικά με τον σχολικό εκφοβισμό.
Ακολουθεί το άρθρο των Κωνσταντίνου Χύτα και Γεωργίου Λόφτσαλη που υπηρετούν στη Διεύθυνση Ασφαλείας Αττικής/Υποδιεύθυνση Ανηλίκων.
Η σχολική βία εμφανίζεται κυρίως με τη μορφή του σχολικού εκφοβισμού (bullying). Ένα φαινόμενο όχι και τόσο καινούργιο αλλά τα τελευταία χρόνια το ακούμε όλο και πιο πολύ.
Τι είναι το Bullying: Bullying είναι η επαναλαμβανόμενη, εσκεμμένη, λεκτική, σωματική και ψυχολογική βία που ασκείται από έναν ή περισσότερους μαθητές (θύτες) σε μεμονωμένους συμμαθητές τους (θύματα) και τον διακρίνει από τη φιλονικία κάποιων μαθητών, καθώς χαρακτηρίζεται από ανισότητα δύναμης και αδυναμία του θύματος να υπερασπιστεί τον εαυτό του.
Τα θύματα: Τα θύματα είναι συνήθως οι μαθητές οι οποίοι είναι ντροπαλοί, ανασφαλείς, με χαμηλή αυτοπεποίθηση και θεωρούν τον εαυτό τους αποτυχημένο. Είναι παιδιά μοναχικά, κλειστά στον εαυτό τους, νιώθουν φόβο, απόρριψη, ντροπή και συχνά οδηγούνται στην περιθωριοποίηση. Δεν μπορούν να καταλάβουν τις αιτίες του προβλήματος. Δεν μπορούν να διαχειριστούν αποτελεσματικά το πρόβλημα και να βρίσκονται παγιδευμένοι σε μια αδιέξοδη κατάσταση.
Οι δράστες: Από την άλλη πλευρά, οι μαθητές – θύτες έχουν θετική αυτοεκτίμηση, είναι παρορμητικοί, ευέξαπτοι, αντιδραστικοί, τους αρέσει να είναι κυρίαρχοι και να υποτάσσουν τους άλλους.
Τέλος εκτός από τα θύματα και τους δράστες υπάρχει και μια άλλη ομάδα μαθητών. Αυτή των παρατηρητών.
Οι παρατηρητές: Είναι μαθητές που μένουν αμέτοχοι στην όλη κατάσταση παρακολουθώντας παθητικά την αδικία που συντελείται σε βάρος του παιδιού-θύματος. Συνήθως και αυτοί δέχονται ένα είδος εκφοβισμού από τον θύτη, καθώς φοβούνται πως με την εμπλοκή τους στην κατάσταση, υπερασπιζόμενοι το θύμα, κινδυνεύουν να γίνουν και οι ίδιοι θύματα.
Τι μπορεί να περιλαμβάνει ο σχολικός εκφοβισμός:
1. Σωματικός εκφοβισμός: περιλαμβάνει χτυπήματα, γροθιές, κλωτσιές και άλλους τύπους σωματικής βλάβης, σεξουαλική παρενόχληση καθώς και καταστροφή της περιουσίας ενός παιδιού.
2. Λεκτικός εκφοβισμός: περιλαμβάνει πειράγματα, χλευασμούς και ρατσιστικά σχόλια, καθώς και τη διάδοση αρνητικών σχολίων και κακόβουλων φημών. Εσκεμμένο αποκλεισμό μαθητών από διάφορες κοινωνικές και σχολικές δραστηριότητες.
3. Ψηφιακός εκφοβισμός: (cyber bullying): προκαλείται μέσου της χρήσης ηλεκτρονικών υπολογιστών, κινητών τηλεφώνων και άλλων ηλεκτρονικών συσκευών. Περιλαμβάνει ενοχλητικά ηλεκτρονικά μηνύματα και μηνύματα κειμένου, καθώς και απειλητικές ιστοσελίδες και blogs.
Οι γονείς παίρνουν θέση;
Συχνά οι γονείς έχουν άγνοια για τέτοια θέματα και δείχνουν αμηχανία ως προς το πώς να αντιδράσουν σε αντίστοιχα περιστατικά όταν εμπλέκονται τα παιδιά τους. Άλλοι τα θεωρούν στοιχείο της εξελισσόμενης προσωπικότητας των παιδιών και των εφήβων («Ε, παιδιά είναι…»), ενώ άλλοι αντιδρούν ακόμη και με ακραίο τρόπο μηνύοντας άλλους γονείς ή επιβραβεύοντας τη βίαιη συμπεριφορά των παιδιών τους («Καλά του έκανες»).
ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΜΕ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ
Γονείς παιδιού που εκφοβίζεται:
1. Συνεργαστείτε στενά με το σχολείο για να πληροφορηθείτε για την έκταση και τη σοβαρότητα του περιστατικού καθώς και για τους τρόπους αντιμετώπισής του.
2. Παρέχετε στο παιδί σας υποστήριξη και ασφάλεια, χωρίς να το κατακρίνετε.
3. Ακούστε προσεκτικά τι έχει να σας πει το παιδί σας για τα συναισθήματά του και για τις ανάγκες του.
4. Παρακολουθείτε την εξέλιξη της κατάστασης αλλά και την υγεία του παιδιού σας.
5. Αν το παιδί σας παραπονιέται για μεγάλο χρονικό διάστημα ότι έχει σωματικούς πόνους, αν παρατηρείτε ότι έχει δυσκολίες στον ύπνο ή αν αρνείται επίμονα να πάει στο σχολείο, επισκεφτείτε έναν ειδικό ψυχικής υγείας για παιδιά.
Γονείς παιδιού που εκφοβίζει:
1. Συζητήστε με τον Διευθυντή του σχολείου για το περιστατικό εκφοβισμού που προκλήθηκε από το παιδί σας.
2. Συνεργαστείτε με το σχολείο, για την αντιμετώπιση του προβλήματος του παιδιού σας σχετικά με τη βία.
3. Συνεργαστείτε με τον Διευθυντή και τον δάσκαλο του παιδιού σας για την εφαρμογή των κανόνων, των συνεπειών και την πρόληψη τέτοιων συμπεριφορών.
4. Παρακολουθήστε την εξέλιξη της κατάστασης και συνεργαστείτε στενά με το σχολείο. Παρατηρήστε αν το παιδί σας εμπλέκεται συχνά σε καβγάδες ή εκδηλώνει εκφοβιστική συμπεριφορά και με τα παιδιά της γειτονιάς ή και με εσάς στο σπίτι. Μιλήστε γι’ αυτά στο Διευθυντή και το δάσκαλο της τάξης και συνεργαστείτε μαζί τους για να πάρετε βοήθεια.
Εάν το παιδί σας πέφτει θύμα σχολικού εκφοβισμού, θυμηθείτε ότι η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη μακροχρόνιων προβλημάτων – όπως η κατάθλιψη, το άγχος και η χαμηλή αυτοεκτίμηση. Μην αφήνετε το παιδί σας να διαχειριστεί τη δύσκολη αυτή κατάσταση μόνο του. Το παιδί σας χρειάζεται τη βοήθειά σας τώρα περισσότερο από ποτέ.
Που μπορούμε να απευθυνθούμε:
Αρχικά προσπαθούμε να λύσουμε το θέμα από εκεί που δημιουργήθηκε. Μέσα στο σχολείο. Αν δεν βρεθεί κάποια λύση μπορούμε να απευθυνθούμε στο ειδικευμένο προσωπικό της Ελληνικής Αστυνομίας, στο Τμήμα Ανηλίκων της Διεύθυνσης Ασφαλείας Αττικής, (Λ. Αλεξάνδρας 173, Αθήνα. Τηλ: 210 647 6270 – 210 647 6271).
Επίσης υπάρχουν γραμμές επικοινωνίας για παιδιά και εφήβους (τηλ: 116 111), αποκλειστικά για γονείς ( τηλ: 801 801 11 77) και μόνο για εκπαιδευτικούς (11 130) της Μη Κυβερνητικής Οργάνωσης Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου, όπως και το «Χαμόγελο του Παιδιού» στο 10-56.
